SIFIR

Geçenlerde okuduğum bir yazı üzerinden bazı sorular oluşturdu aklım. Yeterince tatmin edici gelmedi kendime verdiğim cevaplar... Haliyle yazmak, paylaşmak ve siz sevgili okurunda görüşlerini almak istedim.

Esasen, felsefeye ilgim düzenli olarak okuyup, araştırmaya başladığımdan beri var. Felsefe’nin neden Yunanca konuşulan coğrafyada filizlendiği sorusu ile başlamış bu arayışım aslında felsefenin nasıl doğduğuna cevap ararken tee buralara kadar geldi…

“Yine spot ışığını kendime çevirdim, esas konu heder olmak üzere.”

Şöyle, okuduğum bir Arapça kökenli metin ile çok daha evvelden bildiğim Yunan metni aynı öğreti üzerinde vurgu yapıyordu. Arap kültürünün eski Yunan felsefesiyle adeta harmanlandığının en güzel iki örneğiydi bu metinler. Daha sonra bir kültürden çok bir bilgi olmaya başlayan bu detayların hatta kişilerin, daha doğrusu tüm felsefenin,  potansiyeli güce dayalı, ileri teknoloji sahibi toplumlarda artık bu şekilde ayakta kalabildiğini düşündüm. Ama yine de bir detay var ki asla değişmiyor ve net bir cevap bulunamıyordu, o da;  Batı’daki yokluk sevgisizliği…

Batı her zaman varlığı tanıyor; fakat yoklukla alıp veremediği bir şeyler var gibi. Sümerler’in Babil sayı sistemi olarak bilinen sadece iki rakamın kullanıldığı 60 tabanlı sistem, Thales’ten Pisagor’a Babil ve Mısır’ı gezen diğer filozoflarında “sıfır” sistemli sayı problemleri ile ilgilenmemeleri vs. Yunanlı düşünürler neden sıfırla ilgilenmedi ki dedirtiyor.

Önce Batı’ya baktım. Varlık kavramını Parmenides’e dayandıran Batı’ya göre “Yokluk, yoktur. Olanaksızdır ve düşünülemezdir.” Hatta Heidegger’in “eğer bir şey var olmuyorsa vardır diyemem, onun varlığı var olmamaktır.” yazarken bile Parmenides’in ardılı olduğunu anlamak hiç de zor değil. Bütün Batı felsefesinin varlığı bu şekilde irdeliyor olması varlığın kaynağını konu alan felsefeye derinden siniyor. Evet, hiç şaşırtıcı değil. Fakat bu mücadele içinde Nietzsche’nin bunu reddetmesi benim asıl dikkatimi çeken oluyor. 

Nietzche’yi pür desteklediğim söylenemez. Fakat bana kalırsa Nietzche’nin tam olarak her şeyi reddettiği de söylenemez. Varlık ve yokluğu da öyle… İşte bu yüzden Nietzche bana biraz daha yakın geliyor. Çünkü o kendi oluşturduğu nihilizmin bile aşılabileceğinin en güzel örneği. Bana kalırsa nihilist felsefenin eksik ve yanlış anlaşılıyor olması onu öteliyor. Çünkü onun felsefesi kesinlikle yaşamı olumlayan hatta yaşamın değerinin anlaşılıp, yüceltilmesi gerekliliğini savunan bir felsefe ki yine dağıldım bu başka bir konu.

Esas konuya dönecek olursak sıfır sayısını nicelik olarak kabul eden ve negatif sayıları bulan nedense Hintliler oluyor. Araplar ve Çinlilerde bu sistemi Hintlilerden öğreniyor. Araplardan da Avrupalılar… Yine de Batı Rönesans dönemine kadar sıfıra karşı duyduğu tedirginliği üzerinden atamıyor. Düşünün 2000’lere ilk girdiğimizde 99 yerine 00 yazamayacağız diye uçaklar düşecek, kıyametler kopacak, ekonomi iflas edecek vs. Kaos ortamı oluşmuştu. Yokluğu tanımamak, sıfıra biçilen bu değersizlik neyin kafası?

Yokluğu tanısak da tanımasak da yokluk var, hepimiz biliyoruz. Bence Batı felsefesi Paradoksu Doğu’dan öğrendiğini unutmamalı. Batı eskiden olduğu gibi bugünde yokluğu reddediyor. Bu yüzden bu kadar sancılı… Doğu ise bu paradoksla barış içinde olduğundan dingin ve özgür… Hint felsefesinden bir söz bunu çok iyi açıklıyor; “Önce ne varlık vardı ne de yokluk, ne hava vardı ne de ötedeki gökyüzü, neydi onu saran? Neredeydi? Kimin himayesindeydi?”

Bana kalırsa boş, boşluk, hiç, yokluk, hiçlik, anlamsızlık gibi kavramlar, görünmeyen biçimi içindeki evreni simgeler ve evrenin görünüşler dünyasına dönüşmesinden önceki halinin bir betimlemesi. Gökyüzü, yıldızlar ve uzay sıfırın, sonsuzluğun, görünmeyenin bir uzantısı.

Yine de kafam hala karışık. Hiçbir zaman hiçbir görüş hakkında net olduğumu söyleyemem. Her ifadeyi yorumlamak o kadar göreceli ki, şu “acabalar” bende hiç bitmiyor…

Peki, siz ne düşünüyorsunuz?